Juliette Benzoni - Błękitna Gwiazda

-  Czy nisko upaść to ożenić się z panną ładną, inteligentną, łagodnego usposobienia i szlachetną? Ostatnimi czasy opiekowała się rannymi w szpitalu...

Morosini oddalił się od kominka, przy którym zrobiło się za gorąco, podszedł do gościa i położył swą wielką dłoń na jego ramieniu.

-  Drogi przyjacielu, jestem panu niezmiernie wdzięczny za pańskie starania, ale sytuacja nie zmusza mnie jeszcze do tego typu kupczenia. Chciałbym, jeśli kiedyś się ożenię, wziąć przykład z moich rodziców i zawrzeć prawdziwe małżeństwo z miłości, choćby narzeczona była biedna jak mysz kościelna. Wystaw sobie pan, że ja mam być może lepszy sposób, żeby wywinąć się cało z opresji.

-  Wizygocki szafir pańskiej matki? - spytał Massaria bez zmrużenia oka. - Czy nie sądzi pan, że szkoda go sprzedawać? Tak bardzo była do niego przywiązana...

-  Mówiła panu o nim? - spytał Aldo, nie kryjąc zdziwienia.

We wzroku starego człowieka pojawiła się melancholia.

-  Donna Izabela raczyła mi go pokazać pewnego wieczoru, który był chyba najpiękniejszym w moim życiu, gdyż ten gest zaufania upewnił mnie, że traktowany jestem jak prawdziwy przyjaciel. Równocześnie byłem zdruzgotany. Proszę sobie wyobrazić, że pańska matka właśnie sprzedała większość klejnotów, aby utrzymać pałac, i myśl o pozbyciu się tego rodzinnego cudeńka była dla niej bolesna.

-  Sprzedała swoją biżuterię? - krzyknął Aldo przybity tą wiadomością.

-  Owszem, i na dodatek to mnie, pomimo mojej odrazy do tego typu posunięć, przypadło dokonanie transakcji. Ale szafir Receswinthe'a*1 nadal do niej należy. Został panu przekazany w depozycie i ma go dostać pański najstarszy syn, jeśli Bóg da panu dzieci. Oto dlaczego powinien pan zastanowić się naprawdę poważnie nad moją propozycją.

-  Po to, aby pozwolić wnukom jakiegoś szwajcarskiego bankiera, by zostały powiernikami ponadtysiącletniego królewskiego klejnotu?

-  A dlaczego nie? Niech się pan tak nie zżyma! Pan, który kocha kamienie, musi wiedzieć, że Kledermann posiada wspaniałą kolekcję klejnotów, a wśród nich znajduje się kolia z ametystów, która należała do Katarzyny Wielkiej, szmaragd przywieziony z Meksyku przez Corteza i dwa diamenty Mazarina*2.

-  Niech pan przestanie! Jeszcze mogłoby się okazać, że kolekcja ojca pociąga mnie bardziej niż posag jego córki. Zna pan moją pasję i pociąg do kamieni, które zawdzięczam poczciwemu panu Buteau. Ale nie uda się panu wpędzić mnie w zasadzkę. Na razie zapomnijmy o tym wszystkim i zjedzmy razem obiad.

-  Nie, dziękuję. Czeka na mnie prokurator Alfonsi, lecz przyjdę chętnie innym razem skosztować potraw wyczarowanych przez Cecinę.

Notariusz wstał, uścisnął dłoń Morosiniemu, a następnie wraz z nim skierował się do drzwi biblioteki, przy których się zatrzymał.

-  Niech mi pan obieca, że zastanowi się nad moją propozycją. Jest bardzo poważna.

-  Nie wątpię i obiecuję, że o niej pomyślę... ale tylko po to, by zrobić panu przyjemność.

Kiedy Aldo został sam, zapalił papierosa, opierając się chęci nalania sobie jeszcze jednego kieliszka. Zazwyczaj nigdy nie pił i sam był zdziwiony tą nagłą pokusą. Być może było to spowodowane tym, że od powrotu został zbyt szybko przeniesiony z jednego świata do drugiego. Jeszcze wczoraj więzień, dzisiaj wracał do dawnego życia i dawnej osobowości. Tak bardzo pragnął znaleźć się pośród znajomego otoczenia i kochanych twarzy! Ledwo jednak zdołał wysiąść z pociągu, już musiał stawić czoło przyziemnym problemom życia codziennego. W głębi serca miał żal do mecenasa Massarii, że nie dał mu trochę więcej czasu, nawet jeśli jego wizyta była spowodowana wyłącznie względami przyjaźni.

Doszło do tego, że nieomal zaczął żałować zimnej więziennej pryczy, na której grzały go przynajmniej marzenia, podczas gdy teraz, wróciwszy do rodowej siedziby, czuł się w niej obco. Jaki związek mógł istnieć pomiędzy książęcym amantem Dianory Vendramin a powracającym z wojny, zrujnowanym Aldem?

Gdyż trzeba przyznać, Aldo był zrujnowany i nie miał żadnego pomysłu na przyszłość. Sprzedaż szafiru - zakładając, że by się na to zdecydował - pozwoliłaby mu może przetrwać przez jakiś czas, ale co potem? Czy trzeba będzie również sprzedać pałac i odejść, zapewniwszy Cecinie i Zachariaszowi przyzwoitą pensję? Tylko dokąd? Do Ameryki, tego schronienia nieudaczników i stylu życia, który mu się nie podobał? A może do francuskiej Legii Cudzoziemskiej, do której wstąpił jego kuzyn? Przecież miał dosyć wojny. A więc?... Zostać nikim i zapaść się w nicość?... Miał taki apetyt na życie! Pozostawało to niedorzeczne małżeństwo, które wielu uznałoby za normalne, lecz jemu wydawało się poniżające, być może dlatego, że widział kilka takich dziwnych małżeństw z rozsądku pomiędzy bogatymi jankeskimi spadkobiercami a zubożałymi pannami z wyższych sfer. Fakt, iż kandydatka była Szwajcarką, nie zmieniało w najmniejszym stopniu odrazy księcia. A poza tym uważał, że byłoby to nieuczciwe wobec młodej kobiety, która zasługiwała na trochę miłości. Jak mógłby ją pojąć za żonę z obrazem Dianory w sercu?

Pomimo wstrętu czuł jednak, że w jakiś sposób to rozwiązanie go pociąga. Wrzucił papierosa do kominka i udał się na górę do apartamentów matki, tak jak to robił, kiedy na horyzoncie pojawiało się jakieś zmartwienie.

Przez chwilę zawahał się przed drzwiami, wreszcie nacisnął klamkę, stwierdzając z ulgą, że w pokoju wita go słońce, a nie ciemności, których się obawiał. Przez jedno z okien, które ktoś otworzył, wpadało rześkie powietrze, a w kominku wesoło buchał jasny ogień. Na komodzie, obok jego własnej fotografii w mundurze oficera, w kryształowym wazonie stały żółte tulipany. Pokój nic się nie zmienił...

Obszerny i jasny, był arcydziełem wdzięku i elegancji, godną oprawą dla wielkiej damy, ale również pięknej kobiety. Urządzony w stylu francuskim z uroczym łożem zasłoniętym okrągłym baldachimem, jasnymi, wysokimi boazeriami, zasłonami i tapetami z haftowanej satyny współgrającymi z płytkami z kości słoniowej, gdzie wisiał portret kobiety, którą Aldo zawsze poważał. Chociaż był to portret księżnej de Montlaure, która podczas rewolucji zapłaciła głową za wierność królowej Marii Antoninie, przedstawiał zadziwiające podobieństwo z jego matką. I co dziwne, zawsze wolał to płótno od tego, które przedstawiało Izabelę Morosini w sukni balowej, pędzla Sargenta, wiszące w salonie obok portretu jego babki stryjecznej, Felicji, pędzla Winterhaltera.

Było tu kilka obrazów na płytach z kości słoniowej, między innymi głowa dziecka pędzla Fragonarda i wyborny Gu-ardi, a także stare, iryzydowane wyroby ze szkła podobne do baniek mydlanych.

Aldo podszedł powoli do toaletki zastawionej tysiącem czarujących drobiazgów potrzebnych kobiecie wyrafinowanej. Podnosił szczotki do włosów z pozłacanego srebra i kryształowe buteleczki opróżnione do połowy; otworzył jedną z nich, by odnaleźć ten drogi zapach, zarazem świeży i dziki, ogrodu po deszczu. Potem wziął wielki koronkowy szal, którym zmarła księżna lubiła się otulać, schował w nim twarz i upadłszy na kolana, przestał walczyć z rozpaczą i załkał.

Łzy przyniosły mu ulgę, oczyszczając z niepewności i przepędzając zniechęcenie. Odkładając szal na fotel, zrozumiał, że nie tylko nie pozwoli, by cudzoziemka chodziła po tych dywanach, ale również nie rozstanie się z rodzinnym pałacem. To oznaczało, że należało dokonać selekcji wspomnień, ustalić skalę wartości... Wniosek nasuwał się sam: jeśli klejnot mógł ocalić dom, należało się z nim rozstać. Nie, nie dla pierwszego lepszego kupca, oczywiście. Muzeum byłoby nabywcą wymarzonym, ale z pewnością zapłaci mniej niż kolekcjonerzy. A zatem, należało wyjąć kamień ze skrytki...

Upewniwszy się, że drzwi są zamknięte, Morosini zbliżył się do wezgłowia łoża i na rzeźbionej kolumnie podtrzymującej baldachim odnalazł znane tylko jemu miejsce wewnątrz rzeźbionego kwiatu, które przycisnął. Kolorowa złocona podpora obróciła się na niewidocznych zawiasach, ukazując wgłębienie, gdzie w małym, skórzanym woreczku księżna Izabella przechowywała wspaniały szafir gwiaździsty oprawiony jak wisior. Nigdy nie zdecydowała się powierzyć go bankowi. Łóżko przyjechało z Francji wraz z nią i od ponad dwustu lat stanowiło wygodną i pewną skrytkę dla tego królewskiego klejnotu, który spokojnie przetrwał w niej rewolucję, a nikt nawet nie domyślał się jego istnienia.

Z miłości do rodziców, a zarazem dla własnej przyjemności, żeby mieć go zawsze pod ręką, Izabela trzymała go tutaj. Nigdy go nie wkładała, uważając kamień za zbyt cenny i za ciężki na jej szczupłą szyję. Natomiast lubiła trzymać go w dłoni, próbując odnaleźć ciepło innych rąk, które go pieściły przed wiekami.

Po otwarciu kolumny woreczek sam wypadał na ziemię.

Ale skrytka była pusta...

Morosini uczuł, jak jego serce zamiera. Nerwowo przeszukiwał skrytkę długimi palcami, ale niczego nie znalazłszy, ciężko opadł na łoże. Na jego czole perliły się krople zimnego potu. Gdzie się podział szafir? Sprzedany? To niemożliwe. Massaria by o tym wiedział. Przecież sam twierdził, że szafir jest ciągle w pałacu! A więc?... Czy matka uznała za stosowne zmienić kryjówkę?

Sam nie wierząc w powodzenie, jął nerwowo przetrząsać zawartość wszystkich szaf, z których żadna nie zapewniała takiego bezpieczeństwa jak stara kryjówka wykonana przez genialnego stolarza. Nic nie znalazłszy, powrócił do łoża, które również starannie przeszukał. Nagle, przyszło mu do głowy, że matka, czując zbliżającą się śmierć, chciała ostatni raz potrzymać kamień i że wypadł z jej bezwładnej dłoni.

Przesunąwszy stoliki nocne, pociągnął łoże, odsuwając je od ściany, ukląkł, a następnie położył się na dywanie, aby sprawdzić, co jest pod spodem. Łóżko było tak ciężkie, że z pewnością nikt go nie przesuwał od czasu jego zainstalowania.

Kiedy tak leżał z nosem przy podłodze, poczuł słodkawą woń. Spostrzegłszy przedmiot, który mógł być skórzanym mieszkiem, wyciągnął ramię i natknął się na... zdechłą mysz, którą odrzucił z obrzydzeniem. Wtem coś zwróciło jego uwagę: mały korpus był sztywny, prawie wyschnięty, ale z pyszczka gryzonia wystawało coś małego, czerwonawego, coś, co w mgnieniu oka zidentyfikował. Był to kawałek owocowej galaretki malinowej, którą uwielbiała matka i którą specjalnie dla niej sprowadzano z Francji. Zawsze było ich kilka w bombonierce z Sèvres, którą trzymała przy łóżku. Aldo uniósł porcelanowe, pozłacane wieczko: pudełko było puste do połowy.