...лель моль,

лель моль...

Пека варушыўся на ложку і ўстаўляў у яго канец песні кожны раз амаль што адно.

— Не па спецыяльнасці пайшоў. Вяртайся, пакуль не позна.

Такая рэпліка не падабалася Алегу.

— Манах. Табе усё б маўчаць. Ведай, не засталося нідзе для цябе і драхлага манастыра.

Мінула два месяцы. Я бачыў, што Нэя свае абяцанне — дапамагаць мне — старанна выкоявае. Амаль кожны вечар яна прыходзіла ў анатамічку, знаходзіла мяне. Я спачатку глядзеў на гэта, як на забаву. Калі, думаю, ахвота дзяўчыне, дык няхай забаўляецца. А ў гэты час было ўжо мусіць іншае. Нават студэнты з маёй групы на занятках сталі прыкмячаць, а дзяўчаты шушукацца. Адзін раз на перапынку стаяў я на калідоры — лекцыя была ў нас — і пачуў, як нехта ўзяў мяне за локаць. Азірнуўсн і не паверыў вачам — гэта была Нэя. 3 чацвертага паверху прышла. Адвёўшы да акна, сказала з дакорай:

— Хлус ты... Я ўсё думала — і праўда...

Я азірнуўся. Не ведаў чаму так абзывае мяне і, прызнацца, крыху пачырванеў.

— Брат, казаў. Сёння Аркадзь мне пасмяяўся.

Уздыхнуў вальней, зразумеў у чым справа.

— Кінь... Па-першае, гэта сказаў не я. Наколькі памятаю, табе схлусіў Пека. Па-другое, не ўсё роўна, хто я Аркадзю: брат ці сват? Праўда?

Нэя нічога не адказала, доўгім поглядам правяла мяне ў аудыторыю. Хлопцы пыталіся ў мяне, якія адносіны я маю да яе. Давялося сказаць нешта заблытанае і перавесці размову на другое.

Хутка ў нас здарыўся такі выпадак. Аркадзь узяў статаскоп і пачаў аўскульціраваць Алега. Хударлявы ў целе Алег стаяў згорблена, дробна моргаў вачыма. У дзверы пастукалі.

Пека крыкнуў з ложка:

— Можна!

На парозе паказалася Нэя і, убачыўшы Алега ў такім выглядзе, зыйшла. Ён нездаволена махнуў рукою і выбіў у Аркадзя стата­скоп. Чорная галоўка зляцела і, стукнуўшыся аб радзіатар, разляцелася. Алег раззлаваўся. Статаскоп быў яго. Спачатку гаманіў сам сабе, а потым надзеў кашулю, казаў у бок Пекі:

— Чалавеку нельга зайсці —разлёгся...

Пека ўстаў.

— Думаеш, яна не зайшла таму, што я ляжаў? Не хацела глядзець на твой габітус. Грудзі ў цябе, як у старога зайца, а ты яшчэ кавалера строіш.

Алег пачырванеў, выпучыў вочы.

— Хто б я не быў, табе ўсё роўна. У інтымныя справы не суйся, калі ласка... — кіпеў Алег.

Пека пазіраў на яго, не моргаючы, і на ім нішто не варухнулася. Да чаго ж спакойная натура!

— Калі будзеш крычаць, праз дугу ўмываць павядзём... Падабрэеш тады, — сказаў Пека і вышаў.

Вышаў і Алег.

У гэты вечар ад Пекі я даведаўся, што Алег — сын буйнага доктара з аднаго паўднёвага горада. У бацькі ён адзін, такі адпешчаны, што нічога не скажы.

— Каб ён гадаваўся ў нас на фабрыцы, а то што... — Пека ўзяў мандаліну і крануў струны медзіатарам. Любіў іграць штосьці та­кое працяглае, меладычнае, проста без канца.

Было гэта перад днём адпачынку. На пляцы каля інтэрната гу­лялі студэнты. Туды пайшоў і Пека. Я адчуваў сябе дрэнна і лёг на ложак. Праз адчыненую фортку чуліся вясёлыя галасы. Зноў зайшла Нэя. Зіркула на мяне, апусціўшы бровы.

— Што з табой здарылася?

— Мусіць, захварэў.

Яна знайшла пад коўдрай маю руку і, нахіліўшыся, макала пульс. Зноў адчуў дотык яе рукі і ўспомніў, як знаёміўся ўвосень.

Яна пастаяла, ціха сказала:

— Нічога, усё ў норме.

Сядзела каля стала, нешта смешнае гаварыла. Убачыўшы асколкі статаскопа, звярнула ўвагу.

— Гэта Алегаў статаскоп.

Слова за слова — гаворка зайшла пра Алега. Я сказаў тое, што чуў ад Аркадзя ў кіно. Яна звяла бровы, ускрыкнула.

— І ты ведаеш?! Не думала. Не падабаюцца мне такія рамантычныя асобы. Больш не кажы мне...

— Чаму?.. У нас так і гавораць, што ты заходзіш да Алега. Мо не праўда?

Я чакаў, што яна скажа.

Нэя з хвіліну думала. Легка ўстала з табурэткі і спыніласл каля дзвярэй.

— Хаджу, ды не да Алега.

Я доўга ляжаў і ніяк не мог знайсці і на макавае зерне ў сабе якое-небудзь цягі да яе, пачуцця, якое магло б вырасці ў што-небудзь большае, акрамя простата знаёмства. Словы Нэі прымусілі задумацца. Разважаў я сам з сабою і так для мяне і засталося незразумелым, што хацела сказаць Нэя.

Мусіць з шасцідзёнку да нас не заходзіла. Аркадзь пацікавіўся.

— Нешта Нэя не заходзіць. Мо чым пакрыўдзілі?

Думалі, што б магло адштурхнуць таварыша? Я чытаў газету і чуў, аб чым гаварылі. Хацеў сказаць. Падумаў, што гэта пакрыўдзіць Алега і прамаўчаў.

— Я і так не ведаю чаго яна хадзіла да нас? Прыдзе, пасмяецца і на гэтым канец... Каб, скажам...

— Пачнеш разважаць, — перабіў Пеку Алег. — Табе здаецца, калі хто заходзіць да нас, дык павінен абавязкова гаварыць на вучэбную тэму: аб індурацыі лёгкіх, ці аб якой-небудзь дзістрафіі...

— Пайшоў, пайшоў, — пазіраў Пека, узняўшы камячкі брывей.

Алег уставіўся на нахіленыя над сталом плечы Пекі.

— Аб гэтым і на лекцыях многа гавораць. Не буду ж я ў кіно паўтараць эндакардзіты. Так і тут.

Хто з іх казаў праўду, мяне мала цікавіла. Прычыну ведаў толькі я ды Нэя. Запамяталася адна гісторыя, якую расказаў Алег у бурнай гутарцы з Пекай.

У сярэдняй школе Алег быў знаёмы з адной дзяўчынай. Калі хто-небудзь з хлапцоў з ёю гаварыў, яна адразу пачынала весці гутарку пра гаспадарку свайго бацькі, пыталася колькі кароў мае яго бацька. У другі вечар яе ўжо цікавілі авечкі, свінні...

— Не інакш, нейкі кулацкі вырадак была гэтая твая знаёмая,— усміхаўся Пека.

— І ў цябе не лепш. Кожны вечар толькі і гутарыш: алаленцікі, кумуляцыя, таблеткі, болюсы... Не кожнаму гэта цікава.

Пека адказаў на гэта ціхім голасам, удумліва так.

— Філосафам мне не быць... Зачым? Мая мэта — стаць участко­вым доктарам. Зразумеў? І ведаць для гэтага што-небудзь трэба.

Міналі тыдні. Я не прыкмячаў, як хутка бег час. Дні праходзілі ў вучобе і к поўначы хацелася, каб суткі мелі, ну, хацяб на адну гадзіну больш часу, чым яны маюць звычайна.

Аднойчы, пасля лекцыі застаўся я ў аўдыторыі. Праз гадзіну павінен быў быць комсамольскі сход. Дамоў ехаць не выпадала. Мінуў я апошнія рады лавак і спыніўся каля вуглавога вакна. Наш будынак стаяў на ўзгорку. Дамоў у гэтым баку было мала. Сіняй стужкай завівалася рака Варона, падмывала высокі бераг. За рэчкай віднеліся трубы і мноства будынкаў — гэта авіяцыйны завод. Крыху бліжэй бялелі карпусы завода сінтэтычнага каучука. Гэтыя гмахi гігантаў выраслі за гады сталінскіх пяцігодак, і цяпер дымяць над стэпавай раўнінай прыгарада. Мне відна далеч стэпаў, калі зірну лявей. Халоднае шкло студзіць прытулены гарачы лоб, думкі плывуць і робіцца прыемна, што адчуваеш сябе грамадзянінам грамаднага калектыва краіны.

Нельга без гонару і захаплення глядзець на чорныя кропкі самалётаў, што кружацца над заводам. Яны толькі што выпархнулі з варот цэха і праходзяць іспыты ў паветры.

— Задумаўся? — ледзь чутна даляцела да мяне пытанне. Я думаў, здалося мне гэта, ці хто-небудзь сапраўды пытаецца. Азірнуўся. Нэя голасна засмяялася. Яе грудзі высока ўздымаліся, ірваліся на волю з-пад тонкай белай блузкі. Відаць, яна стамілася.

— Стометроўку брала... Вунь, — яна прытулілася да акна, нака­зала ўніз. На спартыўным пляцу беглі групкамі, стаялі гуртам студэнты каля фініша. Я стаяў з Нэяй. Мяне ўбачыў Аркадзь і падміргнуў з кафедры. Я кіўнуў яму і пазіраў на кучаравыя пасмы валасоў.

А калі пачаўся сход, мы селі поруч на апошняй парце. Потым Нэя захацела пералезці на край, адклала партфель, устала, зачапіўшыся туфлем спатыкнулася, і села мне на калені. Хутка ссунулася на край і закрыла твар далонямі. У гэтым нічога асаблівага я не бачыў. Мала што можа здарыцца, мы ж сябры. Я ўважліва слухаў дакладчыка. У думках перакінуўся ў далёкую ад нас краіну, дзе сёння трашчаць кулямёты, б‘юць гарматы і заліты крывёю іспанскі народ адстойвае сваю незалежнасць ад германа-італьянскіх фашыстаў. Аўдыторыя комсамольцаў інстытута наэлектрызавана дакладчыкам. Нэя горача шэпча на вуха.

— Прабачай.

Я сціскаю яе руку вышэй лакця і ківаю ў бок прэзідыума.

Нэя разумее мяне.

Едучы дамоў, я думаў аб ёй. Нават здзівіўся, калі зразумеў, што ў апошні час я сам хачу часцей бачыць яе, слухаць лапатлівы голас, глядзець у строгую глыбіню вачэй. Як выйшлі з вагона, у мяне Аркадзь адразу запытаўся:

— Нешта ты з Нэяй часта сядзіш, а-а?

— А што тут дрэннага?

— Ты і скажы, што дрэнна, а што добра... — не пакідаў ён мяне.

— Покуль ні добра, ні дрэнна.

Больш Аркадзь не пытаўся. Былі мы раз на паравозным заводзе. Я рабіў даклад рабочым першай змены механічнага цэха. Нэя выступала судакладчыкам. Мне здавалася, што яна лепш за мяне гаварыла. Падаў пухкі снег, калі мы ішлі ціхай вуліцай каля станцыі, нячутна чапляўся на паліто Нэі, пабліскаваў дыяментам. Яна хваліла мяне за даклад.

— Ты ўмееш гаварыць.

Я нічога не адказаў. Нутро поўнілася другім. Калі яна запыталася, чаму я ў апошні час вельмі задуманы, я ёй выказаў усё, што сабралася за гэтыя дні.

— Мяне трывожыць і некалькі не здавальняе, што я на тры гады пазней за цябе пачаў займацца. Пры тым у цябе... Я можа і не магу гладка сказаць... Я з далёкай вёскі прыехаў, не бачыў жыцця, ведаю ўсяго мала, а ты...

Нэя ўсё зразумела.

Пад нагамі хрусцеў сняжок, матылямі кружыўся ў паветры. Вочы яе гарэлі незразумелымі для мяне аганькамі. Я глядзеў на глад­кую сцяжынку каля гарадка, глыбока ўдыхаў халоднае паветра.

Нэя ўзяла мяне за руку, зменшыла крок.

— Надумаў нямаведама чаго — і гаворыць. Усё гэта не так, бачу па вачах. Сяброўства? Гэта вялікая і ў той жа час надзвычай кволая рэч. Павернеш крышку не так і ўсё пойдзе па другому. Табе ўсё здаецца, жыцця і я не бачыла. Будзем глядзець і абдумваць яго ўдваіх. Будзе не кепска... А ты такі магутны, характар маеш і светлую галаву. Не кіслы рамантык з трэцяга курса...