Гуляючы са сваёй бародкай, прымружана-адсутны, прыгожы і ўсё роўна чамусьці дужа маркотны Тэрэзіюс Скіма сядзеў, паклаўшы нагу на нагу, і чакаў, што будзе далей.

Спачатку ён пералічыў тых, хто прыйшоў. Пятнаццаць чалавек. Небагата — і ўсё ж ён, Скіма, быў пэўны, што такіх сходак у Бэрліне не адбываецца, прычым ужо гадоў дваццаць... Ён думаў, што ведае пра свой горад усё. І пра тых, хто жыве ў ім, таксама. І вось жа: новая забава, пра якую ён ніколі ня чуў. Потым ён усё ж вырашыў сканцэнтравацца на чытаньні, услухаўся ў тое, што гучала з рота Кляўса — той то мармытаў, то выў, то пляваўся, але голас меў невыразны, слабы, голас хворага, капрызнага таўстуна... Тэрэзіюс Скіма чуў словы, словы сваёй роднай мовы, але ня мог зразумець іхны сэнс. Калі ж сэнс усё ж праскокваў, гэта ня надта дапамагала. Тады вершы Кіма Кляўса больш за ўсё нагадвалі бясконцыя скаргі на самаадчуваньне — і Скіму апаноўвала пачуцьцё абсалютнага абсурду гэтай дзеі.

Яму ўсё мацней хацелася пераключыць карцінку, перагарнуць, або проста выдаліць непатрэбную выяву — але зрабіць гэта было немагчыма. Кім Кляўс існаваў — і пятнаццаць сьпінаў перад ім, якія пачалі ўжо выяўляць прыкметы нецярплівасьці, таксама існавалі і запаўнялі вечар, не пакідаючы ў ім вольнага месца. Тэрэзіюс Скіма адчуў, што задыхаецца ў гэтым душным пакоі, сярод бязглузь­дзіцы, смуроду, рытмічнага мармытаньня і насьмешліва замерлых патыліц.

Нарэшце Кім Кляўс зрабіў паўзу — проста каб глынуць паветра, і публіка скарысталася гэтым напоўніцу.

Моцныя маладыя далоні закалаціліся ў дурнаватых, перабольшаных, гістэрычных воплесках. Некаторыя пляскалі сябе па сьцёгнах і лытках, іншыя крычалі:

“Брава! Геніяльна! Віват Кім, наш найлепшы ­паэта!”

“Гэты чалавек вынес мне мозак! — ускочыў нейкі маладзён і павярнуўся да сваіх прыяцеляў. — Вось гэта сіла!”

“Гэтая штука мацнейшая за “Фаўст” Гётэ!” — падняўся зь месца іншы.

Потым ускочылі яшчэ двое, скасавурыліся на Скіму і хорам пралямантавалі:

“Кім Кляўс — геній! Геній нашага часу!”

“Хто мы безь яго вершаў? Кансумэнты, мёртвыя дзеці прададзенай Эўропы!” — сказала басам адна з жанчын.

“Вы немец?” — зьвярнулася да Скімы яе суседка.

“Я бэрлінец”, — флегматычна адказаў Скіма. Але яго ніхто не пачуў.

“Кім! Кім! Мы абажаем цябе!” — заенчыла нейкае хлапчанё ў гальштуку, надзетым на палітон.

“Кім Кляўс — гэта паэзія! Кім Кляўс — жывы клясык”, — падтрымала яго сяброўка, падміргнуўшы сваім, якія падымаліся зь месца, па чарзе, як на стадыёне.

“Слава Кіму! Безь яго гэты сьвет — гаўно, Кім дае нам духоўнасьць і сьвятло ў канцы тунэлю!” — правішчаў той самы хлопчык у палітоне, упаўшы на калені перад паэтам і абхапіўшы яго кароткія тоўстыя ногі.

“Кім! Кім! Кім!” — заверашчалі яны ўсе разам. Скіма асьцярожна зірнуў на Кляйнрота — але дзьверы былі зачыненыя. Ён сядзеў у адным пакоі з гэтымі ненармальнымі і быў адзіным, для каго тут не існавала ролі.

Скіма наматаў бародку на палец. Серабрысты матузок бліснуў у сьвятле лямпы. Хутчэй за ўсё, Кляйнрот замкнуў дзьверы. Але грукаць? ...і пра­сіць выпусьціць яго адсюль на волю?.. Не, ён ня дасьць ім яшчэ і такога задавальненьня.

Кім Кляўс сядзеў на сваім месцы, тупа гледзячы перад сабой, вушы яго гарэлі, а ў маленькіх вачах скакалі ашалелыя маладзёны, якія накручвалі сябе ўсё больш і больш.

“Калі я чую вершы Кіма Кляўса, мне здаецца, у мяне пад пазногцямі нараджаецца космас”, — паведаміла агенту адна з жанчын, сутаргава ўчапіўшыся ў сьпінку крэсла.

“Вы чыталі яго апошнюю кнігу? — спытаў у Скімы пісклявы хлопчык. — Я куплю сёньня тры асобнікі. І папрашу аўтограф на кожны! На кожны! На кожны!”

Усё пачалося з крэслаў. Іх штурхалі нагамі — і крэслы паслухмяна валіліся на падлогу, адно на адно, а калі не валіліся, дык разьяжджаліся, натыкаючыся на сьцены, на паваленыя крэслы наступалі нагамі, паўсюль панавалі трэскат і грукат, быццам пакою ламалі косткі, нехта выбіў крэсла з-пад ног паэта, але той пасьпеў саскочыць — досыць элегантна, насуперак свайму мажному целаскладу. І вось ужо паэтава крэсла, якое хтосьці падкінуў да самай столі маладой рукой, узьляцела і ўпала на галаву нейкаму аматару паэзіі. Кіма Кляўса абляпіла адразу чацьвёра... не, пяцёра чалавек, яны вырывалі валаскі зь ягонай зашмальцаванай барады, хапалі яго за рукавы, пакідалі пацалункі на ягоных барвовых шчоках, ён моршчыўся, але трымаў рукі па швах, як салдат, якога зьбіва­юць п’яныя афіцэры, і на твары ягоным гарэла няшчасная, але і трохі юрлівая ўсьмешка.

“Паэзія! Кіма Кляўса! Абуджае ў нас найлепшыя чалавечыя пачуцьці! І касьмічныя інстынкты!” — прароў хтосьці на вуха Скіму.

Скіма сядзеў пасярод гэтага гармідару і флегматычна ўсьміхаўся. З-пад яго ніхто крэсла выбіць не наважваўся — ён плыў праз гэтую буру, што раскідвала вакол валаскі, пляўкі, ашмоцьце паперы і дурны, зьвераваты лямант, нібы айсбэрг. Бура шалела проста перад ягоным тварам, у ягоныя вочы з прагнай надзеяй зазіралі нячысьцікі, дробныя і вусьцішныя, як істоты з гогалеўскай ночы, але Тэрэзіюс Скіма проста гуляў са сваёй бародкай і ўсьміхаўся. А калі няўрымсьлівая публіка схапіла паэта і пачала падкідваць угару, ён дастаў з заплечніка кніжку пра мальца, што ўцёк з дому на гусаку, і занурыўся ў пажоўклыя карцінкі.

Хлопчык на сьпіне птушкі. Чалавек у чэраве кіта. Тэрэзіюс Скіма ў кашэчай поўсьці. Жывое падказвае нам штосьці, нейкі шлях паратунку. Ці не таму людзі навокал з кожным годам пачынаюць усё больш нагадваць жывёлаў? Валасы так і ­пруць з расьпешчаных целаў. Пысы выцягваюцца, рукі цягнуцца да зямлі. І з горлаў усё часьцей вырываецца енк, брэх, страх, голад...

З гэтай гісторыі пра Нільса мог бы атрымацца неблагі фільм, падумаў Скіма. Уцёкі з Расейскай імпэрыі на гусаку ў вольны сьвет. Хлопчык-дзікун, які прызямляецца ў чужой краіне без папераў і мінулага, бяз мовы і маці.

Бура сьціхла раптоўна. Нібы па камандзе, удзель­нікі клюбу “Абажур” замерлі — і потым, ня гледзячы адно на аднаго, пацягнуліся да дзьвярэй. Кляйнрот абачліва адчыніў іх і, стоячы ў засені кніжных гор, зьбіраў плату. Неўзабаве пакой апусьцеў.

“Колькі? — кінуўся Кім Кляўс да кнігара. — Колькі кніжак прадалі?”

“Трыццаць, — суха адказаў Кляйнрот. — Зараз разьлічымся. І ты абяцаў мне навесьці парадак”.

“Як табе мой выступ?” — Кім Кляўс паправіў спадніцу, закасаў парваны рукаў, сеў нацягваць цёплыя калготкі.

“Поўны посьпех, — Кляйнрот, сьлінячы купюры, адлічыў паэту ягоную долю. — Як заўжды, Кіме”.

“Менавіта! — вочы паэта шчасьліва бліснулі. — Як яны мяне слухалі... Я думаў, зараз заплачу...”

Але нечага паэту ўсё ж не хапала. Ён прыдзірліва разгледзеў сябе ў маленькім люстэрку, паглядваючы скоса на Скіму, нецярпліва прабегся міма абыякавых паставаў кніжных асілкаў, а затым ня вытрымаў і схапіў Скіму за серабрысты віты матузок. Той лёгка ўдарыў паэта па руцэ — і тоўстая рука, дрыжучы, вярнулася ў нетры бруднай спацелай барадзішчы.

“А вы, агент? Як вам мая паэзія? Бачылі, які фурор?”

“Хрысанагісу такі і ня сьніўся, — сказаў Тэрэзіюс Скіма, назіраючы, як па твары Кіма прабегла грымаса агіды. — Але мне падалося, яны вас ня слухалі”.

“Што?”

“Ня слухалі. Не чыталі. І не зьбіраліся, — спакойна сказаў агент Тэрэзіюс Скіма. — Вы іхная цацка. І яны пабавіліся вамі ўволю. У кожнага пакаленьня свае забавы, але часам звыклыя забавы надакучваюць. Нам хочацца пярчынкі. Разынкі. Новых ахвяраў. Вось і ўсё, што я магу сказаць”.

“Што ён такое вярзе, Кляйнрот? — жаласьліва прамовіў паэт. — Вы паліцэйская доўбня, вы нічога не разумееце ў літаратуры”.

Кляйнрот паціснуў плячыма:

“Я ўсяго толькі гандлюю старымі кнігамі. І калі новыя таксама прадаюцца...”

Ён паказаў на ашмоцьце, якім быў засыпаны пакой.

“...гэта ня так і блага для маёй кнігарні. Хто я такі, каб судзіць?”

“Скажыце, Кляўс, — Тэрэзіюс Скіма зашпіліў куртку і паднёс да вачэй паэта пяро, знойдзенае ім раніцай у гатэлі. — Што вы можаце сказаць пра гэты прадмет? Што ён можа азначаць у наш час? Я знайшоў яго ў рэчах таго мёртвага чалавека. Кнігу і пяро”.

Кляўс гідліва каўтнуў сьліну.

“Гэта пяро дохлай птушкі. Вось і ўсё”.

“Вы ж паэт, Кляўс, — Тэрэзіюс Скіма сам зьдзівіўся, як лёгка яму далася гэтая фраза. Нібы ён прос­та паўтарыў яе за кімсьці. — Няўжо вам у галаву нічога не прыходзіць? Ну, падумайце. Хаця б нейкая асацыяцыя. Вобраз. Калі ня можаце прыгадаць нешта больш цікавае”.

“Некалі паэты пісалі пёрамі... — залыпаў вачыма Кляўс. — Калі я быў малады, я напісаў пра гэта. Як мяне трахае ў задніцу апошні ляўрэат Нобэлеўскай прэміі па літаратуры, у танным гатэлі, на падушцы, набітай скарыстанымі пёрамі даўно памерлых паэтаў. Згвалтаваньне на старой нямытай пярыне з плямамі ад атраманту і спэрмы. О, як мяне прымалі тады, калі я чытаў гэта... Як пляскалі... Такія чытаньні і праўда почасту сканчаліся танным гатэ­лем, бухлом, наркатой, сэксам... Дваццаць гадоў таму. Але гэта даўно ня модна. Як яно сьмярдзіць, гэтае вашае пяро... Як уся гэтая высокая літаратура, якая хвалілася сваёй элітарнасьцю, хавалася сама ў сябе, пагарджала народам, а потым здохла ў пус_тым куратніку, бо яе ўжо не было каму карміць”.

“Ну вось, а казалі, “усё”, — Тэрэзіюс Скіма схаваў пяро і насьмешліва паглядзеў на паэта. — Гэта былі словы сапраўднага паэта”.

“Лямпэ паслаў бы вас куды далей, агент Скіма, — махнула рукой зорка нямецкай паэзіі. — Той стары Лямпэ з Гамбургу... Яго б вы не прымусілі гаварыць. Хоць ён тая яшчэ свалата”.

“Што вы маеце на ўвазе?”

“Свалата! І мізантроп. Вораг сучаснасьці, як ён сам пра сябе кажа. Ён не карыстаецца інтэрнэтам. Сядзіць і гніе ў сябе ў Гамбургу. У такіх дзірах, як ягоная, і сьпеюць пухліны...”

Скіма падабраў з падлогі выдраныя старонкі і прымірэнча паклаў іх у пакет для сьмецьця. Кім Кляўс даўно круціў у руках цыгарэтку, ён ужо зьбіраўся праціснуцца да выхаду, але Скіма спыніў яго: