Ну ладна. І безь яго нап’юцца.

“Ну, што? Кідайце сюды свае лісты шчасьця”.

Тупавата пазіраючы на яго, яны палезьлі ў заплечнікі і торбачкі. Павыцягвалі сваю пісаніну, некаторыя па два-тры аркушы. За сябе і за друга-падружку. Ён быццам бы чуў іхныя сіплыя галасы: “Слышь, кинь там за меня, а? Ну кинь, что тебе, в падлу?”

Нарэшце яны апусьцілі свае пасланьні ў рыльца і ўтаропіліся ў яго: што цяпер?

Як вядоўца нейкага вар’яцкага спортлято, ён патрос слоік зь іхнымі лістамі ў будучыню.

“Капаць самі будзеце”, — прапішчаў нейкі Сіда­рэвіч.

“Зь мяне карона ня зваліцца”, — змрочна сказаў ён, папляваў для саліднасьці і сьмеху на далоні і скалупнуў першы, самы мяккі, пласт яшчэ не адагрэтай пасьля зімы, пакрытай леташняй пляшывай травой глебы.

Ён і падумаць ня мог, што капаньне зробіцца такой пакутай. Што зямля ня будзе паддавацца, што з усіх сілаў будзе чапляцца за свае сырыя сакрэты, што стане хапацца за тупое лязо рыдлёўкі ўсімі сваімі жывымі дратамі, дурная беларуская зямля, гарадзкая, яшчэ не прэпарыраваная, паравая, з пахам сьмерці. Яны акружылі яго з усіх бакоў, абыякава глядзелі, як ён пакрываецца потам, які адразу забіў усе поры. У яго было адчуваньне, што ён капае сабе магілу.

Ён спыніўся і паглядзеў у тэлефон. Толькі пяць хвілін прайшло, пяць хвілін, цэлыя пяць — а ямінка, якую ён адваяваў у зямлі, была сьмеху вартая. У такую толькі нага праваліцца можа — да костачкі. Пяць хвілін, вось шостая пайшла, папаўзла, падлюка — а ён ужо быў змучаны. І ўсё ж трэба было зрабіць гэты подзьвіг — які ён сам наклікаў сабе на галаву.

На далонях зьявіліся мазалі. Зьявіліся і адразу ж лопнулі. Прыстойная яма ўсё ніяк не вымалёўвалася.

Гэта табе не Вікіпэдыя, бля, сказаў ён самому сабе. А яны, здавалася, пачулі, ягоныя вучні.

Гэта табе ня ў Вільню катацца. Ня віскі папі­ваць, бля.

Яны глядзелі на яго ўсё больш насьмешліва. У іхных дзіцячых вачах не было ні каліва спагады.

Гады. Ён капаў.

Капаў.

Капаў.

Капаў.

“Можна, мы ўжо дамоў пойдзем, а, Алег Іванавіч?”

“А вы ўжо тут неяк са-а-амі...”

Ён злосна абвёў іх вачыма — і зразумеў, што не ўтрымае. Ну і валіце. Валіце, дзеткі.

Нах. Дахаты то бок.

Капаў.

Капаў.

Капаў.

Калі ён падняў вочы, стоячы па пояс у зямлі, што ніяк не здавалася, на яго глядзела толькі яна. Каштанка.

“Ідзі ўжо”, — сплюнуў ён.

Яна моўчкі адвярнулася.

Капаў.

Ён закрыў слоік з пасланьнямі бруднай плястыкавай накрыўкай, вылез, пастаяў крыху побач з Каштанкай. А потым асьцярожна апусьціў капсулу часу ў яміну. І нагой пачаў закідваць гэтую зробленую ім дзірку ў зямным шары чорнымі камякамі. Зноў схапіў рыдлёўку і дакончыў працу. А затым патаптаўся па сьвежай зямлі. Хоць ты расшпілі зараз прарэх і памачыся на справу рук тваіх. Калі б не Каштанка, ён, мабыць, так і зрабіў бы.

Яны, ня кажучы ні слова, вярнуліся ў мікрараён.

“Да пабачэньня, Алег Іванавіч”.

“І табе таго самага”.

Капаў.

А потым... А потым няма чаго расказваць. Ён схадзіў у школу і вымыў рукі, шыю, лоб. Ад яго пахла могілкамі. У аўтобусе, што вёз яго дамоў, да абеду пад вікі, пад віскі, пад думкі пра Вільню, ён сустрэў пана Дырэктара.

“Як там наша капсула?” — заклапочана спытаў пан Дырэктар.

Ён стаяў, а пан Дырэктар сядзеў. Зваротная герархія. А можа, і правільная — у дадзеных абставінах.

“Усё ў парадку”, — адказаў ён.

“У якім сэнсе?”

“Закапалі”.

“Як закапалі?” — пан Дырэктар ажно ўстаў зь месца, ухапіўся за поручань.

“Вось, гадзіны яшчэ не мінула. Пайшлі з рабятамі ў лес і закапалі”.

Пан Дырэктар паглядзеў на яго, як на прыдурка.

“Як гэта закапалі? Алег Іванавіч, даражэнькі... Ну вы ж дарослы чалавек. Так справы ня робяцца! Закапалі... Вы павінны былі паказаць мне, тое, што вы закопваеце? Разумееце? Гэта ж любому ясна! Ох, Алег Іванавіч... Дарагі вы мой... Што ж вы нарабілі...”

“Але...”

“Ніякіх але! — строга абарваў яго пан Дырэктар. — Капсула часу — гэта ж вам не гульня нейкая ў бірулькі. Гэта важная, адказная справа. Ідэалагічная перш за ўсё. Вы павінны былі зацьвердзіць тэксты рабятаў, праверыць іх на палітычную і маральную правільнасьць. Заверыць. Вы іх хаця б самі прачыталі?”

“Гэта ж іхная справа... Іхная творчасьць”.

“Якая творчасьць? Вы хоць уяўляеце сабе, што яны там панапісвалі? А яны панапісвалі! Але вы яшчэ пра нешта забыліся. Забыліся, што праз шмат гадоў гэтую вашую капсулу адкапаюць. І тады гэта будзе ганьба. Ганьба для вас, ганьба для мяне, ганьба для бацькоў. Але ў першую чаргу — ганьба для школы! Уявіце сабе, што пра нас падумаюць людзі будучага! Якімі яны нас пабачаць. Тымі, хто ня змог вырасьціць нармальнае, здаровае пакаленьне. Тымі, хто дазволіў нашчадкам вырасьці маральнымі ўродамі! Алег Іванавіч... Госпадзе, што ж вы нарабілі... Дзе быў ваш розум, га?”

Яны ў поўным маўчаньні — скрушным, цяжкім, як краявід за акном — праехалі некалькі прыпынкаў.

“Ведаеце што, Алег Іванавіч, — павярнуўся да яго раптам пан Дырэктар. — Я думаю, ня позна яшчэ ўсё выправіць. Вяртайцеся на месца, дзе вы закапалі вашую капсулу, дастаньце яе і паўтарыце ўсё. З чыстага ліста. І абавязкова пакажыце мне. Вашае шчасьце, Алег Іванавіч, што ёсьць такія памылкі, якія можна выправіць... Вашае шчасьце... Вы мяне зразумелі? Што вы ўсьміхаецеся? Лічыце, што гэта загад, старэйшага па званьні”.

Ён прыехаў дамоў, паабедаў, выпіў паўбутэлькі віскі. А потым зь нейкай нечаканай радасьцю зарагатаў. Увечары ён увайшоў у школу, папрасіў у вахцёра ключы і ліхтарык і рушыў у лес. Засыпаную яміну ён знайшоў не адразу, давялося паблукаць па кустах, адкуль вецер бязьлітасна вымятаў смурод і плястыкавыя бутэлькі. Здаецца, тут. Ён насунуў на рукі абачліва захопленыя з дому пальчаткі і пачаў капаць.

Вось ён ужо па костачкі стаіць у зямлі.

Вось ён ужо па калена.

Па грудзі.

А слоіка ўсё няма.

А ён усё капае.

Тут яго і варта пакінуць. З рыдлёўкай у руках, з марамі пра вікі, віскі, Вільню і Вініфрэд, у цемры лясочка, які жыхары мікрараёну так і называюць: лясок, таму што на большае ў іх не хапае ні сіл, ні любові, ні, халера на яе, звычайнай фантазіі.

3.

Au laduzu, sau bif fuzu au u nau stutima, kalaubif kapsuluta nebu.

Au bif aiduzu u tulutima. Au bif takuzu skloje sloik da donkzironki plutika klinkutima. Da natoje strilutika — donk.

Da bif natuzu donkzironki natutika. Akkoubif o bu natuzu mau klasuta. Mau vedalutika.

Parou ujma au bif laduzu stiluta, parou ujma nau individuloje laduta natutima, parou ujma nau neotojutika. Da tuputoju — nau balbuta.

Kalau tau odoluzu natuzu — o ne trudoje.

Budinutima au bif takuzu sklutima u plutima panima Dyrektar da u nau okutikama bif afkluzu sklutima da duzu nau: o kapsuluta vedejlima.

Natustrilutika onoje tviutima, klinkuta us onoje nituklinkutikama. Nau bif duzu amilutima mau ideutima. Najda kalau bif nau nesau laduzu — nau bif neduzu o okuzu. Nau ladoje suta, pan Dyrektar. Stogou nau fuzu hutoje u vedejlima. Kvaj ujma vekutikama.

Da kalau nau bif balbuzu kroskutikama: tau bu natuzu us duvedalutima natutika u butima? — kroskutika bif balbuzu nau: kvaj, tuputima. Bimdinutima.

Da kalau nekau us kroskitikama bif balbuzu mau: o amiloje us nanutikama? — au bif balbuzu: kvaj, tuputima, tau natutika linguzu u tutima. Parous tau balbuzu, sidarevic? Aidu, taku vedutima, kroskutko.

Da nekau bif neaiduzu prou.

Ujma bif sutikama balboje umoje balbutima.

O onkuru sau fuzu us o amglutima, kalau bu kusuzu tutima, nutima timnoje, netajnoje, nesamoje? Tutima u kroskoje dreutejlima u mikrorajonima, dreutejlima, sau sutika kvaj balbuzu: dreutejle, stogou u onoje o sutika neimatuzu ni irukutima, ni amilutima, ni banaloje fantazutima?

Kapau.

Kapau.

Kapau.

Paul Celan bim natuzu tajnobalbutima, sau tau kvaj amilizu.

Akkou ne laduzu o sau? Akkou laduzu istutima neonkuru onoje sutika, najda sabau?

Aiduta istuzu.

(Tronk rekutika. Viki, Vilnia, viskuta. Ne, o tupu­tima guloje balbuta. Shutochki. Uviuta u neudeu).

Aiduta u natutima. Laduzu o balbaidutima, sau primuzu ujma.

Vbokuzu tutima uve logutima.

Da duzu ujma aiduzu u znakutima. Akkou psautikama. Psautikama, kau striloju bim siduzu u kugoje kristutima, da balbuzu, da balbuzu kvaj, akkoubif aluzu fuzu kromuzu o nutima.

Fu kvaj, stobou ujma bu vbokuzu asituzu tau, u stutima, deu tau neasitoje. U stutima, deu tau nekalau nebu. Nebim da nebu.

Ujma aluzu onkuru onk. Balbaiduta, sau fuzu legoje, sau pasobluzu okuzu ksutima aidutima.

Da tau fu tutima tork, fu.

Мроя

Мы прыехалі зь вёскі.

Ага,

І чамусьці паставілі

Вольскага.

Тую, старую

“Мрою”.

Пачалі падпяваць, прыгадваць ды гадаць

Што было са мною

І што з табою.

Спачатку “Дваццаць восьмую зорку”.

Пасьля — “Кастрычніцкі цягнік”.

А потым: “Дзьве пары маіх шкарпэтак”.

І было адчуваньне, што мы запісаныя з табой на іх,

На тых кружэлках

і на старых касэтах.

Быццам яшчэ жывыя яны, магнітафоны мінулага,

Каханьні, піва, марозіва, убогія магазіны,

Быццам старая мроя не падманула нас,

Быццам сьвет яшчэ вольны, амаль беларускі, яшчэ нявінны.

Быццам яны яшчэ жуюць сваю шакалядную стужку й ня давяцца.

Быццам з намі ніколі

нічога

ня здарыцца.

Апрача песьняў, апрача мроі.

Мроі ды мора на два пакоі.

З намі нічога ня здарыцца.

Гэта краіна ня зьменіцца.

Мы не ажэнімся.

Не разьвядземся

І не састарымся.

Мроя прымроіцца.

Мы не сустрэнемся.

Некуды дзенемся.

Да настальгіі памалу дажыць — так сабе дасягненьне.