Ці кавалак паперчыны, на якім напісана вя­лікімі чорнымі літарамі: “Настаўніцкая газета”. З памылкай то бок. Што за літара чортава: ў. Няма такой і не было ніколі. Маўчун у інтэрнэце шукаў — няма. Настаўніцкая — ціпа для вучыцеля. Што ў яго, гэтага настаўніка колішняга, мабілкі не было? На паперцы ўсё чытаў? У кожнага вучыцеля свая паперка была з навасьцямі ці што? Дзікія людзі раней жылі ў стратэгічным лесе...

Загадачны быў той стары хломазд за школаю. Таямнічае месца. На якое ўсім у Белых Росах было насраць.

Але не яму, Маўчуну.

Закалаціўся званок, Маўчун зайшоў у клясу апошні, сеў на месца. Пачалася гісторыя: Сталінградзкая бітва, немцы супраць нашых, дзела даўно мінуўшых дней... Калі па кніжцы, зь якой настаўнік чытаў, дык выходзіла, што бітва тая паўтары сотні гадоў таму была, проста ў лесе за іхнай вёскай. А настаўнік так рукамі махаў, быццам толькі ўчора нашы немцаў з таго сталінграда пагналі. Калі Маўчун пра ўсе гэтыя гераічаскія дзействія нашых рускіх войск чуў, яму, канешне, ганарыцца належала, ён і стараўся: я помню, я гаржусь... Але не-не, ды пачынала ўсё ў галаве вакол аднаго пытаньня круціцца. Тыя немцы... Яны ж, значыць, і ў Белых Росах былі. Няўжо і праўда: хадзілі па тых самых сьцежках, па той самай вуліцы, дзе цяпер Маўчун ходзіць? У тыя самыя хаты зазіралі?

Ну не магло такога быць. Але ж настаўнік ня брэша. Змаўчаць пра сёе-тое — гэта да, але выдумляць — анягож. Яго міністэрства народнаго прасьвешчэнія не для таго сюды прыслала, каб ён ім барымак на вушы вешаў.

Цяжка яму было сканцантрыравацца на заняціях пасьля ўсіх гэтых думак ягоных. Раней Кас­мач не даваў Маўчуновай галаве як сьлед працаваць, часу не было, ледзь перапынак — бяжыць Маўчуна душыць, мяць ці яшчэ якую новую забаву прапаноўваць. Выдумшчык, бля. А цяпер усе паўгадзіны можна сам-насам з сабой застацца. І вось вынік. Гісторыя скончылася, пачаўся апошні ўрок, а што там поп гундосіць на Законе божым — ніяк не ўлавіць.

“Да ўбаіцца жана мужа свайго...”

Якая жана? Якога мужа? І чаго ёй яго баяцца? Маўчун быў перакананы, што ніколі не ажэніцца, хоць над ім сякеру павесяць, хоць у лесе прывяжуць, хоць тапіць будуць у сажалцы. Самое ўяўленьне пра тое, што ён, Маўчун, будзе прывязаны на ўсё жыцьцё да аднаго чалавека, пужала і прымушала адчуваць у горле камяк. Замест таго, каб кніжкі чытаць ды думаць пра ўсялякае-рознае, трэба ж будзе, як поп кажа, “ежэчасна-ежэношчна” клапаціцца, каб жана ўбойвалася. А калі яна не захоча? Калі скажа: “Не баюся я цябе, Маўчун, і ўсё тут. І не зьбіраюся ўбойвацца, як ні прасі”. Што тады рабіць? На калені станавіцца? Языком мянціць, каб яе пераканаць? Сядзяць вунь дзеўкі, як куры, ніхто папа ня слухае, усе толькі і робяць, што званка чакаюць, каб хутчэй у інтэрнэт залезьці, у магію сваю і красату. Хто ж іх убойвацца навучыць? Да паліцая давядзецца ісьці. Дакладваць: так і так, жана мая ня ўбойваецца, прашу пры­няць меры. Праціўна. Па-першае, Маўчуну жудасна рабілася ад таго, колькі словаў казаць давядзецца. Лепш памерці, чым так слоўную энэргію марнаваць. Па-другое, не любіў Маўчун даносчыкаў. І сам такім рабіцца не хацеў. Вунь Касмач малодшы колькі Маўчуну благога зрабіў, і так яго мучыў, і гэтак, а Маўчун язык за зубамі трымае. Ні разу на Касмача не паскар­дзіўся. За гэта Касмач яго запаважаў. Аднойчы валяліся яны ў траве, аддыхваючыся пасьля валтузьні, і раптам Касмачык абняў яго за шыю і прамовіў неяк дзіўна:

“І чаго я да цябе так прыліп, Маўчун? Ты ж бальной. Я на цябе як пагляджу — і ў самога ўсё балець пачынае. Ты ж, падлюка, зьбегчы хочаш ад нас. А я цябе ўсё ў зямлю прыціскаю, каб ня ўцёк. Каб ты ў яе ўрос і яна цябе за ногі хапала, калі лататы задаць надумаеш. Хуй табе, а ня ўцёкі! Чуеш?”

І Касмач зноў схапіў яго і да зямлі прыціснуў.

“Нікуды ты не ўцячэш! Вечна тут жыць будзеш! З намі! З намі, я сказаў! Думаеш, ты самы вумны? І ўсіх тут падманеш? Ды я з дуба насёр на твой вум!”

Але далёка ўжо друг ягоны Касмачык. Адвучаць яго з дуба сраць. На Южнай граніцы дубоў, можа, і няма ніякіх. Толькі стэп голы ды пустэльні бяскрайнія. І па тым стэпе ды па тых пустэльнях дзікары скачуць, што галовы рускім людзям рэжуць. Пакоціцца аднойчы Касмачова галава па пяску — і дадуць яму Георгія. Пасьмяротна. Вочы ў той галавы ўспыхнуць апошні раз, і таму, хто яе падыме, будзе відаць, як мільгаюць у мёртвых зрэнках далёкія дарогі, і гарады, і чужые небы небывалыя. А галава ўпартая заварушыць губамі астатні раз, і пачуе касавокі ваяка дзіўныя словы:

“Ды я з дуба насёр...”

Касмач, Касмач. Дзе ты цяпер? Ведаць бы...

Любка яго, канешне, не даждзёцца. Сама ў гэта ня верыць. І ніхто ня верыць. Зь Южнай граніцы не вяртаюцца. Не ажэніцца Касмач зь Любкай, ня будзе каму Касмача ўбойвацца. Не пагуляюць Белыя Росы на самым чаканым вясельлі. Цяпер на Маўчуна ўсе глядзець будуць. Прыстальна... Чакаючы. Каго ён, Маўчун, выбера зь беларосіцаў гэтых краснаротых.

Была б ягоная воля... Маўчун ведаў, з кім бы ён ажаніўся. З гусачкай сваёй шэрай. З той, якая ўсе ягоныя тайны-перажываньні ведае, з той, якая ня здрадзіць, з той, якая такая цёплая, ладная, пёрка да пёрка, з той, якая ведае, дзе Маўчуну прыемна, а дзе так сабе. З той, зь якой так добра задрамаць летняй ноччу — а цяпер, пасьля Пакроваў, так слаўна грэцца шкляным вечарам, калі ўсё ў хаце пароб­лена і бацька ў інтэрнэце сядзіць каля печы...

Але пра гэта нікому казаць нельга.

Нікому.

Інакш ня будзе яму жызьні ў Белых Росах. Прыпячатаюць кляймо на лоб і пагоняць у лес, перастануць за чалавека трымаць.

Назіраючы за сваімі аднасяльчанамі мілымі, Маўчун не сумняваўся, што так яно і будзе.

Яны памаліліся, поп патрос званком і, падабраўшы даўгую расу, пабег да пападзьдзі на абед.

Маўчун забраў у кошыку тэлефон і, ідучы дахаты, адразу ў інтэрнэт палез. Але навасьцей не было. Ні добрых, ні благіх. Сем дзён ужо інфармацыя не абнаўлялася. А ўсю, што была, ён ужо даўно прачытаў. Нездарма ў яго ў школе была самая высокая хуткасьць чытаньня. Дзеўкі сваю магію ды красату ніяк да канца асіліць не маглі, а ён ужо ўсе разьдзелы тыдзень перад тым адолеў і нецярпліва чакаў абнаўленьняў. Ды нічога не адбывалася ў сьвеце. Ні. Чо. Га.

Зазваніў тэлефон, Маўчун паднёс да вуха, буркнуў:

“Алё”.

Бацька.

“Зайдзі да Сысуноў, дровы Сысунісе пакалі, яна за гэта яек нам дасьць, — захрыпеў бацькаў голас. — І каб адразу дамоў, работы хапае, дарма што Пакровы прайшлі, бяз маткі нам з табой за траіх трэба...”

“Дык узяў бы Сысуніху, — прамармытаў Маўчун. — Што ты чакаеш? Уся вёска чакае, а ты ўсё цягнеш...”

“Эта не ціліфонны разгавор, — абарваў яго бацька. — Сам разьбяруся. Мачаха ня маці”.

І паклаў трубку. Маўчун на ўсялякі выпадак праверыў, ці няма абнаўленьняў — пуста. Ён паклаў тэлефон у кішэнь — нібы бацьку туды засунуў. Малога, зьменшанага да памераў тэлефона бацьку, зь якім можна было не лічыцца. Вось жа цікава: ці праўда гэта, што людзей можна так памяншаць? Казка казкай — але людзі навучыліся казку ў жыць­цё ўвасабляць. Можа, там, у Маскве, у Пецярбургу ці Сталінградзе, даўно ўжо ўмеюць: быў чалавек росту ў мэтар семдзесят, а стаў у сямнаццаць сантымэтраў?

З тэлефонам сваім у Маўчуна былі асаблівыя стасункі. Бо меў Маўчун з мабілкай гэтай цудоў­най адну таямніцу...

Неяк на Радуніцу яшчэ гэта здарылася. Маўчун з гусачкай сваёй шэрай ляжаў, абняўшыся, і тут задрыжэў тэлефон ягоны, “Пабеда”, ды так, што гусачка ажно страпянулася ды крыламі забіла, замахала, на Маўчуна пакрыўдзілася. Прыставіў Маўчун “Пабеду” да вуха, думаў, бацька, бо каму яшчэ яго так позна шукаць, але ня тут-та была.

“Hallo, — сказала трубка. — Hallo!”

Маўчун як здранцьвеў увесь. Хоча мабілку ад вуха адарваць, а ня можа. У трубцы памаўчалі крыху, падыхалі, ды так шумна, што вуха спацела, а затым мужчынскі малады голас прамовіў зьдзіў­лена:

“Hallo, Karina? Wieso sagst du nix? Karina, das bin ich, Ahmet...”

Маўчун маўчаў. Дыханьне дыхала. Трубка тру­біла, жарсна, недаўменна, з прыкрасьцю і нейкай жывёльнай млоснасьцю:

“Karina, Karina, nah, hör auf, Karina, du brauchst nix zu fürchten, nah...”

Маўчун ня верыў, што гэта адбываецца зь ім.

“Karina!”

“Verzeih mich, Karina, Schätzchen...”

Замёршы, Маўчун усё мацней прыціскаў тэлефон да вуха і маліўся пра адно: каб гэты голас працягваў.

“Karina!”

Голас пяшчотна зарыкаў, нібы на тым канцы быў бычок. Маўчун баяўся спужаць яго, ён гатовы быў прыкінуцца кім заўгодна, толькі б ён гучаў і гучаў, бо ў Маўчуна мурашкі па скуры поўзалі — і было ў рухах іхных лапак нешта, чаго Маўчун даўно ўжо чакаў, хоць сам сабе і не прызнаваўся.

“Nah gut, Karina. Okay. Okay, ruf mich an, wenn du nicht so böös wirst...”

І голас нарэшце зьнік. Агаломшаны, Маўчун гладзіў шыю шэрай гусачкі, ён разумеў, што запомніў кожны гук гэтай размовы, кожнае слова — ды што там слова: Маўчуну падалося, што падчас гэтых стогнаў ён чуў і іншае, далёкае, няіснае, выразнае, як у ранішнім сьне... Фантастычны жаночы сьмех недзе ў глыбіні трубкі, і шум матораў ніколі ня бачаных ім машынаў, і няспынны рокат вуліцы дзесьці на іншым канцы сьвету, чужыя галасы, што балбочуць на незразумелай мове, і нават бляяньне ці то сыгналаў, ці то музыкі, якую ён ніколі ня мусіў пачуць — і усё ж пачуў...

Гэтага не магло быць. І ўсё ж гэта адбылося.

Бедны Маўчун. Ды ён месяц хадзіў сам ня свой. На нейкую пару хвілінаў ён быў там, у трубцы “Пабеда”, стаяў пасярод чужога, далёкага, прыдуманага тэлефонам гораду і слухаў, як малады чалавек ныў яму на вуха пра штосьці сваё, штосьці, чым ён дужа пераймаўся...

Karina...

Што б гэта значыла.

Вядома, жаночае імя. Як, напрыклад, Кераміна. Так звалі, па чутках, зама па ідэалёгіі, але Маўчун не даваў чуткам веры. Не бывае такіх імёнаў.

І ўсё ж бывае.

Усё бывае.

У тэлефоне ў Маўчуна было адзінаццаць нумароў. Бацькаў, ды суседзяў усіх, ды настаўніка, ды паліцая, канешне — як што падазронае пабачыш ці пачуеш, неабходна было не марудзячы паліцаю пазваніць і далажыць. І званок гэты... Ухадзяшчы. Ня просты быў званок. Менавіта такі і быў, што адразу паліцая трэба было набраць і прызнацца, што так і так, паступіў ухадзяшчы званок ад неізьвеснага абанента, ня з нашай сеці. Забраў бы паліцай мабілку ды перадаў бы каму сьледует. Ці выдалі б Маўчуну новую — яшчэ вапрос.